Ï TÜRK­ME­NIS­TA­NYŇ KA­NU­NY <br>Türk­me­nis­ta­nyň Zäh­met ko­dek­si­ne üýt­get­me­ler we goş­ma­ça­lar gi­riz­mek ha­kyn­da
mail-icon
altynasyr.newspaper@sanly.tm
EN RU TK

TÜRK­ME­NIS­TA­NYŇ KA­NU­NY <br>Türk­me­nis­ta­nyň Zäh­met ko­dek­si­ne üýt­get­me­ler we goş­ma­ça­lar gi­riz­mek ha­kyn­da

view-icon 14837
I. 2009-njy ýy­lyň 18-nji ap­re­lin­de Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny bi­len tas­syk­la­ny­lan Türk­me­nis­ta­nyň Zäh­met ko­dek­si­ne (Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­si­niň Mag­lu­mat­la­ry, 2009 ý., № 2, 30-njy mad­da; 2010 ý., № 1, 6-njy mad­da, № 2, 34-nji mad­da; 2011 ý., № 1, 26-njy mad­da, № 4, 81-nji mad­da; 2012 ý., № 1, 12-nji mad­da; 2013 ý., № 2, 45-nji mad­da, № 3, 48-nji mad­da; 2014 ý., № 2, 76-njy mad­da, № 4, 129-njy we 151-nji mad­da­lar; 2015 ý., № 1, 35-nji mad­da, № 3, 112-nji mad­da; 2016 ý., № 2, 101-nji mad­da; 2017 ý., № 1, 33-nji mad­da) şu üýt­get­me­le­ri we goş­ma­ça­la­ry gi­riz­me­li:

1. 30-njy mad­da­nyň üçün­ji bö­le­gi­niň 2-nji te­si­mi­ni şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«Bel­le­ni­len ter­tip­de hu­su­sy te­le­ke­çi hök­mün­de de­giş­li döw­let sal­gyt gul­luk­la­ry ta­ra­pyn­dan bel­li­ge al­nan ýu­ri­dik şah­sy dö­ret­mez­den te­le­ke­çi­lik işi­ni ama­la aşyr­ýan fi­zi­ki şahs­la­ra zäh­met dep­der­çe­le­ri Türk­me­nis­ta­nyň ka­nun­çy­ly­gyn­da bel­le­ni­len ter­tip­de Türk­me­nis­ta­nyň Zäh­met we ila­ty dur­muş taý­dan go­ra­mak mi­nistr­li­gi­niň ýer­ler­dä­ki zäh­met we ila­tyň iş bi­len üp­jün­çi­li­gi eda­ra­la­ry ta­ra­pyn­dan res­mi­leş­di­ril­ýär.».

2. 33-nji mad­da­nyň al­tyn­jy bö­le­gi­ni şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«6. Iş­gä­riň ra­zy­ly­gy bi­len iş be­ri­ji­le­riň ara­syn­da­ky yla­la­şyk bo­ýun­ça baş­ga kär­ha­na işe ge­çi­ri­len­de, iş­gär bi­len bag­la­şy­lan zäh­met şert­na­ma­sy şu Ko­dek­siň 39-njy mad­da­sy­nyň bi­rin­ji bö­le­gi­niň 2-nji ben­di­ne la­ýyk­lyk­da ýa­ty­ryl­ýar.».

3. Ko­dek­siň ýaz­gy­syn­da 34-nji mad­da­nyň dör­dün­ji bö­le­gin­de, 36-njy mad­da­nyň üçün­ji bö­le­gin­de, 112-nji mad­da­nyň bi­rin­ji bö­le­gin­de, 117-nji mad­da­nyň bi­rin­ji, ikin­ji we dör­dün­ji bö­lek­le­rin­de, 118-nji mad­da­da, 121-nji mad­da­nyň ikin­ji bö­le­gi­niň 2-nji we 3-nji bent­le­rin­de, 122-nji mad­da­da, 123-nji mad­da­da, 124-nji mad­da­nyň bi­rin­ji bö­le­gin­de, 126-njy mad­da­nyň bi­rin­ji bö­le­gin­de, 127-nji mad­da­nyň dör­dün­ji bö­le­gi­niň 2-nji ben­din­de, 128-nji mad­da­da, 140-njy mad­da­da, 147-nji mad­da­nyň dör­dün­ji bö­le­gin­de, 254-nji mad­da­nyň ikin­ji bö­le­gin­de, 275-nji mad­da­nyň 11-nji we 12-nji bent­le­rin­de, 287-nji mad­da­nyň bi­rin­ji we ikin­ji bö­lek­le­rin­de «ta­rif staw­ka­sy (aý­ly­gy)», «ta­rif staw­ka­la­ry we aý­lyk we­zi­pe», «we­zi­pe», «ta­rif staw­ka­la­ry, aý­lyk we­zi­pe», «ta­rif staw­ka­la­ry­nyň, aý­lyk we­zi­pe», «gün­de­lik staw­ka­lar», «gün­de­lik staw­ka­nyň», «ta­rif staw­ka­sy­na (aý­ly­gy­na)», «ta­rif staw­ka (aý­ly­ga)», «sa­gat staw­ka­sy­nyň», «hak staw­ka­la­ra», «ta­rif staw­ka­sy­nyň», «(we­zi­pe aý­ly­gyň) ta­rif staw­ka­sy­nyň», «ta­rif staw­ka­sy­nyň (aý­ly­gyň)», «we­zi­pe ha­ky­nyň», «ta­rif staw­ka­la­ryn­dan», «ta­rif staw­ka­sy­ny», «(we­zi­pe aý­lyk ha­ky, ta­rif staw­ka­sy)», «ta­rif staw­ka­sy», «(staw­ka­sy)», «(staw­ka­sy­na)», «ta­rif staw­ka­sy­nyň (aý­ly­gy­nyň)», «ta­rif staw­ka­sy» di­ýen söz­le­ri de­giş­li­lik­de «ta­rif möç­be­ri (aý­lyk zäh­met ha­ky)», «ta­rif möç­be­ri we aý­lyk zäh­met», «zäh­met», «ta­rif möç­ber­le­ri, aý­lyk zäh­met», «ta­rif möç­ber­le­ri­niň, aý­lyk zäh­met», «gün­de­lik möç­ber­ler», «gün­de­lik möç­be­riň», «ta­rif möç­be­ri­ne (aý­lyk zäh­met ha­ky­na)», «ta­rif möç­be­re (aý­lyk zäh­met ha­ka)», «sa­gat möç­be­ri­niň», «hak möç­ber­le­re», «ta­rif möç­be­ri­niň», «(zäh­met ha­ky­nyň) ta­rif möç­be­ri­niň», «ta­rif möç­ber­le­ri­niň (aý­lyk zäh­met ha­ky­nyň)», «aý­lyk zäh­met ha­ky­nyň», «ta­rif möç­ber­le­rin­den», «ta­rif möç­be­ri­ni», «(aý­lyk zäh­met ha­ky, ta­rif möç­be­ri)», «ta­rif möç­be­ri», «(möç­be­ri)», «(möç­be­ri­ne)», «ta­rif möç­be­ri­niň (aý­lyk zäh­met ha­ky­nyň)», «ta­rif möç­be­ri» di­ýen söz­le­re çal­şyr­ma­ly.

4. 37-nji mad­da­nyň üçün­ji bö­le­gin­de «üýt­ge­me­gi» di­ýen söz­den soň «, üýt­ge­di­lip gu­rul­ma­gy» di­ýen söz­le­ri goş­ma­ly.

5. 39-njy mad­da­nyň bi­rin­ji bö­le­gi­niň 2-nji ben­di­ne şu maz­mun­ly te­si­mi goş­ma­ly:

«Şun­luk­da ýo­kar­da dur­ýan eda­ra­nyň buý­ru­gy bo­ýun­ça bir mi­nistr­li­giň ýa-da pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­nyň ul­ga­myn­da iş­gä­riň baş­ga kär­ha­na işe ge­çi­ril­me­gi zäh­met şert­na­ma­sy­nyň bes edil­me­gi­ne (ýa­ty­ryl­ma­gy­na) esas bo­lup bil­me­ýär.».

6. 48-nji mad­da şu maz­mun­ly bö­le­gi goş­ma­ly:

«3. Eger iş­gä­riň rug­sat­da ýa-da wagt­la­ýyn zäh­me­te ukyp­syz­ly­gy döw­rün­de zäh­met şert­na­ma­sy­nyň möh­le­ti gu­ta­ran bol­sa, onuň bi­len bag­la­şy­lan zäh­met şert­na­ma­sy­nyň he­re­ke­ti, rug­sa­dyň soň­ky gü­nün­den ýa-da onuň wagt­la­ýyn zäh­me­te ukyp­syz­lyk döw­rü­niň gu­tar­ma­gy bi­len, işe çy­kan gü­nün­den bes edil­ýär.».

7. 87-nji mad­da­da:

üçün­ji bö­le­gi­niň 5-nji ben­din­den soň şu maz­mun­ly ben­di goş­ma­ly:

«6) ýo­kar­da dur­ýan eda­ra­nyň buý­ru­gy bo­ýun­ça bir mi­nistr­li­giň ýa-da pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­nyň ul­ga­myn­da baş­ga işe ge­çi­ri­len iş­gä­re her ýyl­ky esa­sy rug­sat şol ul­ga­m­da ha­ky­ky iş­län döw­rü­ne la­ýyk­lyk­da be­ril­ýär.»;

al­tyn­jy bö­le­giň 2-nji ben­di­ni şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«2) on dört ýa­şa çen­li bir ýa-da şon­dan köp ça­ga­ny (on se­kiz ýa­şa çen­li ma­ýyp ça­ga­ny) ter­bi­ýe­le­ýän ýan­ýol­daş­syz ata ýa-da enä ýa-da ola­ryň or­nu­ny tut­ýan adam­la­ra;».

8. 89-njy mad­da­nyň bä­şin­ji bö­le­gi­ni şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«5. Iş­gä­riň her ýyl­ky esa­sy rug­sa­dy peý­da­la­n­ýan döw­ri onuň goş­ma­ça rug­sa­dy ýa-da göw­re­li­lik we ça­ga do­gur­mak bo­ýun­ça rug­sa­dy bi­len ga­bat ge­len ýag­da­ýyn­da, ýa-da iş­gär wagt­la­ýyn zäh­me­te ukyp­syz bo­lan ha­la­tyn­da, her ýyl­ky esa­sy rug­sa­dyň gün­le­ri, şol döw­re ga­bat gel­ýän goş­ma­ça ýa-da göw­re­li­lik we ça­ga do­gur­mak bo­ýun­ça rug­sa­dyň ýa-da wagt­la­ýyn zäh­me­te ukyp­syz­ly­gyň gün­le­ri­niň sa­ny­na uzal­dyl­ýar.».

9. 101-nji mad­da­ny güý­jü­ni ýi­ti­ren ha­sap et­me­li.

10. 103-nji mad­da­da:

üçün­ji bö­le­gi şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«3. Şu mad­da­nyň bi­rin­ji bö­le­gin­de göz öňün­de tu­tu­lan do­wam­ly­lyk­dan baş­ga-da, zäh­met ha­ky tö­le­nil­me­ýän rug­sat şu iş­gär­le­re ola­ryň is­le­gi­ne gö­rä be­ril­ýär:

1) on dört ýa­şa çen­li bir ýa-da şon­dan köp ça­ga­ny (on se­kiz ýa­şa çen­li ma­ýyp ça­ga­ny) ter­bi­ýe­le­ýän ýan­ýol­daş­syz ata ýa-da enä ýa-da ola­ryň or­nu­ny tut­ýan adam­la­ra — on dört se­ne­na­ma gü­nü­ne çen­li;

2) ma­ýyp­la­ra — otuz se­ne­na­ma gü­nü­ne çen­li;

3) ýo­ka­ry ýa-da or­ta hü­när okuw mek­de­bi­ne gi­riş sy­nag­la­ry­na goý­be­ri­le­ne — de­giş­li­lik­de on bäş we on se­ne­na­ma gü­nü­ne çen­li, as­pi­ran­tu­ra — on bäş se­ne­na­ma gü­nü­ne çen­li, şun­da gör­ke­zi­len möh­let­le­re okuw mek­de­bi­niň ýer­leş­ýän ýe­ri­ne gi­den we yzy­na gaý­dan wag­ty gir­me­ýär;

4) gün­diz­ki-ga­ýy­ba­na we ga­ýy­ba­na gör­nüş­le­ri bo­ýun­ça ýo­ka­ry we or­ta hü­när okuw mek­dep­le­ri­niň soň­ky okuw ýy­lyn­da önüm­çi­lik­den aý­ryl­man oka­ýan iş­gä­riň is­le­gi we de­giş­li okuw mek­de­bi­niň ha­ty bo­ýun­ça dip­lom tas­la­ma­sy­ny (işi­ni) taý­ýar­la­mak üçin – otuz se­ne­na­ma gü­nü­ne çen­li;

5) syr­kaw­lan maş­ga­la ag­za­sy­na se­ret­mek üçin hos­sa­ry­na — sag­ly­gy go­ra­ýyş eda­ra­sy ta­ra­pyn­dan bel­le­ni­len möh­le­te;

6) Türk­me­nis­ta­nyň bi­lim eda­ra­la­ryn­da iş­le­ýän da­şa­ry ýurt­ly mu­gal­lym­çy­lyk iş­gär­le­re – otuz se­ne­na­ma gü­nü­ne çen­li;

7) ýa­şy bo­ýun­ça pen­sio­ne­re — otuz se­ne­na­ma gü­nü­ne çen­li.»;

dör­dün­ji bö­le­gi şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«4. Önüm­çi­lik se­bäp­le­ri bo­ýun­ça (en­jam­la­ryň, me­ha­nizm­le­riň ha­tar­dan çyk­ma­gy, çig ma­lyň, se­riş­de­le­riň (ma­te­rial­la­ryň), elekt­rik ener­gi­ýa­sy­nyň bol­maz­ly­gy ýa-da ýet­mez­çi­li­gi we beý­le­ki­ler) boş dur­lan ma­ha­lyn­da kär­deş­ler ar­ka­la­şy­gy­nyň ýa-da iş­gär­le­riň beý­le­ki we­kil­çi­lik­li gu­ra­ma­la­ry­nyň yla­la­şy­gy bo­ýun­ça iş be­ri­ji­niň iş­gär­le­re üç aýa, aý­ra­tyn ha­lat­lar­da bol­sa — on iki aýa çen­li zäh­met ha­ky tö­len­me­ýän rug­sa­dy ber­mä­ge ha­ky bar­dyr.».

11. 110-njy mad­da­da:

ikin­ji bö­le­gi şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«2. Zäh­met ha­ky — mu­nuň özi iş düz­gü­ni, zäh­met şert­le­ri bi­len bag­la­ny­şyk­ly, iş­gä­riň hü­nä­ri­ne, onuň ýe­ri­ne ýe­tir­ýän işi­niň çyl­şy­rym­ly­ly­gy­na, muk­da­ry­na we hi­li­ne bag­ly­lyk­da ýe­ri­ne ýe­ti­ren işi­niň, ama­la aşy­ran hyz­ma­ty­nyň pul bi­len aň­la­dyl­ma­sy­dyr, şeý­le hem hö­wes­len­di­riş hä­si­ýet­li tö­leg­ler­dir.»;

üçün­ji bö­le­gin­de «(ta­rif de­re­je­si­ni, aý­lyk we­zi­pe ha­ky)» di­ýen söz­le­ri «(ta­rif möç­be­ri­ni, aý­lyk zäh­met ha­ky)» di­ýen söz­le­re çal­şyr­ma­ly;

ýe­din­ji bö­le­gin­de «Ta­rif staw­ka­sy (aý­lyk we­zi­pe ha­ky)» di­ýen söz­le­ri «Ta­rif möç­be­ri (aý­lyk zäh­met ha­ky)» di­ýen söz­le­re çal­şyr­ma­ly;

se­ki­zin­ji bö­le­gi şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«8. Iş düz­gü­ni we zäh­met şert­le­ri bi­len bag­la­ny­şyk­ly tö­leg­ler — zäh­met go­rag­ly­ly­gy­ny üp­jün et­mek hem-de ka­da­ly iş şert­le­rin­den daş­laş­ýan bel­li bir de­re­je­de sag­ly­ga tä­sir ed­ýän zäh­met şert­le­ri­niň öwe­zi­ni dol­mak mak­sa­dy bi­len, iş­gär­le­riň ta­rif möç­ber­le­ri­ne (aý­lyk zäh­met hak­la­ry­na) dür­li gör­nüş­li goş­ma­ça hak tö­leg­le­riň je­mi­dir. Şeý­le tö­leg­le­re şu aşak­da­ky­lar de­giş­li­dir: zy­ýan­ly we (ýa-da) howp­ly (aý­ra­tyn zy­ýan­ly we (ýa-da) aý­ra­tyn howp­ly) zäh­met şert­le­rin­de, gi­je­ki wagt­da, dynç alyş, iş­le­nil­me­ýän baý­ram­çy­lyk ýa-da ha­ty­ra gün­le­rin­de, aý­ra­tyn ho­wa şert­le­ri bo­lan ýer­ler­de, kär­le­riň (we­zi­pe) ut­gaş­dy­ryl­ma­gyn­da, iş wag­tyn­dan da­şa­ry iş­le­ni­len iş­le­ri, şeý­le hem sü­rü­ji­le­riň ka­da­laş­dy­ryl­ma­dyk iş gü­ni üçin zäh­met hak­la­ry­na goş­ma­ça hak.».

12. 120-nji mad­da­nyň ikin­ji bö­le­gi­ni şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«2. Iş wag­tyn­dan da­şa­ry ýe­ri­ne ýe­ti­ri­len iş üçin iş­gä­riň is­le­gi­ne gö­rä, ýo­kar­lan­dy­ry­lan zäh­met ha­ky­na de­rek iş wag­tyn­dan da­şar­ky iş­le­ni­len sa­gat­lar­dan ýo­ka­ry geç­me­ýän möç­ber­de ýy­lyň do­wa­myn­da rug­sat ber­lip bil­ner.».

13. 131-nji mad­da­da:

ikin­ji bö­le­gi şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«2. Or­ta­ça zäh­met ha­ky ha­sap­la­ny­lan­da, döw­let pen­si­ýa äti­ýaç­lan­dyr­ma­sy­na ga­tanç­lar tö­le­nil­ýän zäh­met ha­ky­nyň äh­li gör­nüş­le­ri, şol san­da rug­sat­la­ryň tö­leg­le­ri­niň je­mi ha­sa­ba alyn­ýar, mu­ňa şu Ko­dek­siň 270-nji mad­da­syn­da bel­le­ni­len esa­sy iş bi­len ut­gaş­dyr­ma bo­ýun­ça zäh­met ha­ky, şeý­le hem zäh­me­te hak tö­le­me­giň he­re­ket ed­ýän ul­ga­my bi­len şert­len­di­ril­me­dik tö­leg­ler gir­me­ýär.»;

üçün­ji bö­le­giň üçün­ji te­si­min­de «we­zi­pe aý­lyk ha­kyn­dan (ta­rif staw­ka­syn­dan)» di­ýen söz­le­ri «aý­lyk zäh­met ha­kyn­dan (ta­rif möç­be­rin­den)» di­ýen söz­le­re çal­şyr­ma­ly.

14. 241-nji mad­da­da:

üçün­ji bö­le­gi şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«3. Göw­re­li aýal­lar we üç ýa­şa çen­li ça­ga­sy (on se­kiz ýa­şa çen­li ma­ýyp ça­ga­sy) bo­lan aýal­lar bi­len zäh­met şert­na­ma­sy­nyň iş be­ri­ji­niň baş­lan­gy­jy bo­ýun­ça ýa­ty­ryl­ma­gy­na ýol be­ril­me­ýär, kär­ha­na­nyň ýa­ty­ry­lan ýa-da iş be­ri­ji — fi­zi­ki şahs ta­ra­pyn­dan işiň bes edi­len, zat eýe­si­niň em­lä­gi­niň ogur­la­nan, zäh­met düz­gün-ny­za­my­nyň yzy­gi­der­li bo­zu­lan ha­lat­la­ry, şeý­le hem zäh­met şert­na­ma­sy­nyň möh­le­ti­niň gu­tar­ma­gy bi­len bes edi­len, şol san­da şu mad­da­nyň dör­dün­ji, bä­şin­ji we al­tyn­jy bö­lek­le­rin­de gör­ke­zi­len ha­lat­lar mu­ňa de­giş­li däl­dir.».

al­tyn­jy bö­le­gi şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«6.Wagt­la­ýyn ýok iş­gä­riň we­zi­pe borç­la­ry­ny ýe­ri­ne ýe­tir­mek üçin zäh­met şert­na­ma­sy bag­la­şy­lan aýa­lyň zäh­met şert­na­ma­sy­nyň möh­le­ti­niň gu­tar­ma­gy­na çen­li ol göw­re­li­lik we ça­ga do­gur­mak bo­ýun­ça rug­sa­dy res­mi­leş­di­ren bol­sa, zäh­met şert­na­ma­sy­nyň möh­le­ti­niň gu­tar­ma­gy bi­len onuň iş­den çy­ka­ryl­ma­gy­na ýol be­ril­ýär, ýö­ne ol aýa­lyň göw­re­li­lik we ça­ga do­gur­mak bo­ýun­ça rug­sa­dy­nyň ta­mam­lan­ma­zyn­dan öň bo­lup bil­mez.».

15. 293-nji mad­da­nyň bi­rin­ji bö­le­gi­ni şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«1. Iş be­ri­ji — ýu­ri­dik şah­sy dö­ret­mez­den te­le­ke­çi­lik işi­ni ama­la aşyr­ýan fi­zi­ki şahs­da zäh­met şert­na­ma­sy esa­syn­da iş­le­ýän iş­gär­le­riň zäh­met işi ha­kyn­da­ky mag­lu­mat­lar ola­ryň zäh­met dep­der­çe­le­ri­ne Türk­me­nis­ta­nyň ka­nun­çy­ly­gyn­da bel­le­ni­len ter­tip­de Türk­me­nis­ta­nyň Zäh­met we ila­ty dur­muş taý­dan go­ra­mak mi­nistr­li­gi­niň ýer­ler­dä­ki zäh­met we ila­tyň iş bi­len üp­jün­çi­li­gi eda­ra­la­ry ta­ra­pyn­dan gi­ri­zil­ýär.».

16. 296-njy mad­da­nyň üçün­ji bö­le­gi­ni şu gör­nüş­de be­ýan et­me­li:

«3. Aý­ry-aý­ry adam­la­ryň öý we (ýa-da) şah­sy kö­mek­çi ho­ja­ly­gyn­da iş­le­ýän iş­gär­le­riň zäh­met işi ha­kyn­da­ky mag­lu­mat­lar ola­ryň zäh­met dep­der­çe­le­ri­ne Türk­me­nis­ta­nyň ka­nun­çy­ly­gyn­da bel­le­ni­len ter­tip­de Türk­me­nis­ta­nyň Zäh­met we ila­ty dur­muş taý­dan go­ra­mak mi­nistr­li­gi­niň ýer­ler­dä­ki zäh­met we ila­tyň iş bi­len üp­jün­çi­li­gi eda­ra­la­ry ta­ra­pyn­dan gi­ri­zil­ýär.».

17. 404-nji mad­da­nyň adyn­da «ha­kyn­da­ky» di­ýen sö­zi aýyr­ma­ly.

II. Şu Ka­nun res­mi taý­dan çap edi­len gü­nün­den güý­je gir­ýär, şu Ka­nu­nyň 2018-nji ýy­lyň 1-nji ýan­wa­ryn­dan güý­je gir­ýän bi­rin­ji bö­le­gi­niň 1-nji, 15-nji we 16-njy bent­le­ri mu­ňa de­giş­li däl­dir.

Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti
Gurbanguly Berdimuhamedow.


Aş­ga­bat şä­he­ri. 2017-nji ýy­lyň 26-njy aw­gus­ty.