Özbegistanyň paýtagty Daşkentde hünär öwredýän tehniki we ýokary bilim pudagynda sebitleýin hyzmatdaşlygy gowulandyrmak maksady bilen, endikleri ösdürmek boýunça «Merkezi Aziýa Sebitleýin Ykdysady Hyzmatdaşlygy» (MASYH) ösüş maksatnamasynyň iş toparynyň ilkinji mejlisi bolup geçdi.
Iki gün dowam eden bu mejlis 29-njy fewraldan 2-nji mart aralygynda geçdi. Foruma Türkmenistandan bilim ministriniň orunbasary Azat Ataýew we S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň rektorynyň ylmy işler boýunça orunbasary Şahymuhammet Şahyýew gatnaşdy.
Hünär öwredýän tehniki we ýokary bilim ulgamlaryny ösdürmegiň meselelerini, mümkinçiliklerini we geljegini, şeýle hem ökde hünärmenleri taýýarlamakda sebitleýin hyzmatdaşlygy ara alyp maslahatlaşmak üçin bu foruma jemi 30-a golaý adam ýygnandy.
Mejlisiň birinji gününde esasy üns zähmet bazarynyň zerurlyklaryna laýyklykda, bilim maksatnamalaryny işläp düzmekde ulanylýan mehanizmleri sazlaşdyrmaga gönükdirildi. Bilimiň hilini, dowamlylygyny we resmi däl bilimiň ygtybarlylygyny üpjün etmek mowzuklary ara alnyp maslahatlaşyldy. Başarnyklary ösdürmek babatynda sebitleýin hyzmatdaşlygy berkitmek üçin iň oňat dünýä tejribesi Aziýa ösüş bankynyň, Ýaponiýanyň halkara hyzmatdaşlyk guramasynyň hünärmenleri we Ýewropa uniwersitetleriniň assosiasiýasynyň ýolbaşçylary tarapyndan görkezildi.
Azat Ataýew öz çykyşynda ýurdumyzda bilim ülňüleriniň ÝUNESKO-nyň Baş konferensiýasyna gatnaşýan ýurtlar tarapyndan resmi taýdan tassyklanan Halkara bilim klassifikasiýasyna laýyklykda işlenip düzülýändigini aýtdy.
Bellenilişi ýaly, 2021-nji ýylda Türkmenistanda Bilim baradaky Kanunyň rejelenen görnüşi kabul edildi we soňky 3 ýylda häzirki zaman talaplaryna laýyklykda, ýurtda hünär biliminiň ähli derejeleri üçin klassifikatorlar, bilim standartlary, okuw meýilnamalary we kär talaplary doly täzelendi.
Ýewropa sebitinde ýokary bilim bilen baglanyşykly kärleri ykrar etmek konwensiýasyna goşulmak baradaky Türkmenistanda kabul edilen kanun barada-da gürrüň etdiler. Bu Konwensiýa uniwersitetleriň halkaralaşmak meselesini düzgünleşdirýän Ýewropa Geňeşiniň resminamalarynyň biridir. Konwensiýanyň düzgünlerine laýyklykda, 2023-nji ýylda Türkmenistanda Ýewropa Geňeşiniň we Ýewropa Komissiýasynyň ENIC we NARIC halkara torlaryna goşulan Innowasiýa maglumat merkezi döredildi.
Çäräniň ikinji güni howanyň üýtgemegini göz öňünde tutmak bilen, oba hojalygyny ösdürmek, MASYH-a dahylly sebitde suw baýlyklaryny dolandyrmak we oba hojalyk uniwersitetleriniň bu ugurdaky orny üçin zerur hünäri başarnyklar pudagynda sebitleýin hyzmatdaşlygy güýçlendirmek meselelerine bagyşlandy.
Şunuň bilen baglanyşyklylykda, S.A.Nyýazow adyndaky TOHU-nyň rektorynyň ylmy işler boýunça orunbasary Şahymuhammet Şahyýew uniwersitetde we umuman Türkmenistanda ekologiýa, daşky gurşaw we howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly alnyp barylýan giňişleýin işler barada jikme-jik gürrüň berdi.
Türkmenistanyň daşky gurşawy goramak we tebigy baýlyklary tygşytly peýdalanmak babatynda birnäçe halkara şertnamalara we konwensiýalara gatnaşýandygy we borçlaryny yzygiderli ýerine ýetirip, öňde goýlan maksatlara ýetmäge synanyşýandygy nygtaldy.
Halkara resminamalara laýyklykda, S.A.Nyýazow adyndaky TOHU-da zerur hünärleri we bilimleri döretmek boýunça bilim maksatnamalaryny sazlaşdyrmak üçin hemmetaraplaýyn çäreler görülýär. Mowzugy dowam etdirip, oba hojalyk ekinlerini howanyň üýtgemegine uýgunlaşdyrmak boýunça ylmy we amaly işleriň, şeýle hem suw baýlyklaryny tygşytly peýdalanmak bilen baglanyşykly ylmy işleriň netijeleri görkezildi.
Çärä gatnaşanlar analitik merkezleriň we ylmy toparlaryň, şol sanda Ýewropa uniwersitet torunyň, MASYH institutynyň, Gissendäki Ýustus Libih uniwersitetiniň, Wageningen ösüş innowasiýa merkeziniň we JICA-nyň ulanýan halkara ülňüleri bilen tanyşdyryldy.
Forumyň netijesi boýunça, sebitdäki howanyň we daşky gurşawyň durnuklylygynyň üýtgemegi bilen baglanyşyklylykda umumy meseleler bilen baglanyşykly, MASYH Oba hojalyk uniwersitetiniň tory howanyň üýtgemegi boýunça gözleglere itergi berip we ösen tehnologiýalary nädip ulanmalydygy we ýerli zerurlyklara laýyklaşdyrmalydygy barada bilim çeşmesi bolup biljekdigi bellendi. Bu bolsa innowasiýa we iň täze çözgütleriň ösdürilmegine ýardam edip biler.
