Hytaýda geçirilen «Bir guşak, bir ýol» Üçünji ýokary derejeli forumyň ahyrynda oňa gatnaşyjylaryň hemmesi, şeýle hem syýasaty öwrenijiler, bilermenler we žurnalistler häzirki wagtda dünýäniň köp ýurtlarynyň deňhukuklylyga, özara peýdaly hyzmatdaşlyga islegleriniň artandygyny bellediler. Bu, belki-de, forumdan gelip çykýan esasy netijeleriň biridir we muny 150-den gowrak ýurduň we 30-dan gowrak halkara guramanyň 2013-nji ýylda Hytaý tarapyndan teklip edilen konsepsiýa goşulmagy bilen berkidilýär.
Dünýäniň köp ýurtlarynyň gatnaşmagynda halkara söwda we maýa goýum taslamalarynyň işjeňleşmegi we gyzyklanýan döwletleriň maýasynyň ulanylmagynan başga özüne çekiji näme bolup biler? Bu sorag ritoriki bolup, onda başlangyjyň diňe bir Ýewraziýa sebitiniň çäginde däl, eýsem, tutuş halkara jemgyýetçiliginde döredijilikli we konstruktiw özara gatnaşyklary güýçlendirmek üçin köptaraplaýyn tagallalara laýyk gelýändigi äşgärdir.
Ulag geçelgesiniň çatrygynda amatly geografiki ýere eýe bolan Türkmenistan elmydama anyk hereketleri amala aşyrdy we ony dowam etdirýär hem-de gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň ugrundaky söwda ýoluny dikeltmek üçin köp tagalla edýär.
Bu isleg, Aziýa we Ýewropa ýurtlarynyň arasynda netijeli hyzmatdaşlyk etmek üçin amatly howany döretmek bilen bir hatarda, halkara «Bir guşak, bir ýol» başlangyjy bilen hem gabat gelýär.
Aziýa-Ýuwaş umman sebitiniň döwletleri bilen, şol sanda HHR bilen söwda we ykdysady gatnaşyklaryň netijeliligini ýokarlandyrmak Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu ýyl Hytaýa eden saparlary biziň ýurtlarymyzyň arasyndaky derejäni ýokarlandyrmak we strategiki köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň hil taýdan täze tapgyryna çykarmak üçin goşmaça itergi berdi.
«Bir guşak, bir ýol» Üçünji ýokary derejeli forumyň işine gatnaşan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow öz gepleşiklerinde we çykyşlarynda, esasan, Türkmenistanyň «Beýik Ýüpek ýoluny dikeltmek» strategiýasy Hytaýyň «Bir guşak, bir ýol» strategiýasyna meňzeýär. Ol hyzmatdaşlaryň bähbitlerini, özara bähbitli, medeni we ynsanperwer gymmatlyklaryň dürlüligine hormat goýmagy göz öňünde tutýan ösüşiň ileri tutulýan ugrudyr.
Türkmen we hytaý halklarynyň arasynda dostlugyň we hoşniýetliligiň baý taryhy tejribesi, obýektiw özara bähbitleriň bolmagy Türkmenistan bilen Hytaýa bu iki strategiýanyň durmuşa geçirilmegi şertlerinde hyzmatdaşlygyny üstünlikli ösdürmäge mümkinçilik berýär.
Türkmenistan bilen Hytaýyň arasyndaky ynamdar gepleşik, global gün tertibindäki möhüm meseleler boýunça garaýyşlaryň ýakynlygy ýa-da gabat gelmegi, esasy halkara guramalaryň çäginde öňe sürlen başlangyçlara işjeň özara täsir etmek we özara goldaw bermek arkaly ýeňilleşdirilýär.
Türkmen-hytaý hyzmatdaşlygy soňky ýyllarda ýokary hilli täze mazmuna eýe boldy. Uly taslama – Türkmenistan-Hytaý transmilli gaz turbageçirijisiniň gurluşygy ýaly möhüm bilelikdäki taslamalar munuň aýdyň mysallarydyr. Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň arasynda söwda we ykdysady, ýangyç we energiýa, transport we aragatnaşyk pudaklary, senagat we oba hojalygy bar.
Häzirki wagtda Türkmenistan hyzmatdaşlary bilen bilelikde Gündogar-Günbatar we Demirgazyk-Günorta ugurlar boýunça birleşdirilen görnüşli ulag we logistika infrastrukturasynyň giň ulgamyny döredýär, geljekde Hazar deňziniň sebitlerine barýan tranzit geçelgesini öz içine alar.
Bu, esasanam, Türkmenistanda ulag we aragatnaşyk pudagynda uly milli taslamalaryň durmuşa geçirilmegi hem-de Hazar deňzinde täze port infrastrukturasynyň döredilmegi bilen baglanyşyklydyr.
Hususan-da, Hytaýdan Merkezi Aziýanyň çäginden Hazar deňziniň türkmen kenaryna, şeýle hem tersine ulanylyp bilinjek Eýrana, Ýakyn we Orta Gündogara ulag geçelgesi barada aýdýarys.
Forumda geçirilen söhbetdeşliklerde Türkmenistanyň we Hytaýyň kanun çykaryjy guramalarynyň arasynda hil taýdan täze we ýakyn gatnaşyklaryň ýola goýulmagy hem kanagatlanma bilen bellenildi. Muňa Türkmenistanyň Mejlisiniň we Hytaý Halk Respublikasynyň Ählihytaý halk ýygnagynyň wekilleriniň dostlukly toparlarynyň döredilmegi şaýatlyk edýär.
Umuman aýdanyňda, «Bir guşak, bir ýol» forumynyň çäginde türkmen we hytaý taraplary taraplaryň öndürijilikli hyzmatdaşlygyny ýola goýmak üçin işjeň çäreleri görýändiklerini ýene-de bir gezek tassykladylar we şeýlelik bilen köpasyrlyk dostluk däplerine ygrarlydyklaryny mälim etdiler.
