Türkmenistanyň halk ýazyjysy Gowşutgeldi Daňatarowyň pýesasy esasynda Magtymguly adyndaky milli sazly drama teatrynyň sahnasynda sahnalaşdyrylan «Aşyk Magtymguly» pýesasynyň taýýarlanmagy islendik kişiniň ünsüni özüne çekýär. Spektaklda tomaşaçylaryň öňünde çykyş etjek Magtymguly Pyragynyň ömrüniň dört döwri sahna sungatynda özboluşly bir wakadyr.

Gowşutgeldi Daňatarow öz pýesasynda şahyryň ömrüniň dört döwründe, şol sanda çagalykda hem bolup geçen beýik şahyryň terjimehalyndan iň täsir galdyryjy wakalary şöhlelendiripdir. Ýöne režissýor dürli ýaşdaky Magtymguly Pyragynyň keşbini ýerine ýetirmek üçin dört aktýor saýlamak meselesini nädip çözdi? Bular şahyryň kanoniki portretine fiziki taýdan meňzeş we biri-birine meňzeş aktýorlar bolmalymy? Bu sowallary režissýora – Türkmenistanyň sungatda at gazanan işgäri Aýnazar Batyrowa berdik.

– Ýok-ýok. Daşarky meňzeşlik göz öňünde tutulmady – diýip, režissýor düşündirýär. – Sebäbi, keşbi ýerine ýetirýän aktýor öz gahrymanyna meňzeýär. Aktýory saýlamak işi aktýoryň häsiýetine we temperamentine esaslandy. Mysal üçin režissýoryň görmek isleýän zadyna çalt düşünmek ukybyna esaslanyp Magtymguly Pyragynyň oglan wagtyndaky keşbini ýerine ýetirmek üçin Musa Şyhlyýewi saýladyk.

– Bu oýun «Aşyk Magtymguly» diýlip atlandyrylýar, şonuň üçin Magtymguly Pyragynyň Meňlä aşyk bolan döwri agdyklyk edýär, şeýlemi? 

– Mundan başga-da, teatr sahnasynda söýgi islendik keşbi açmagyň açarydyr. Söýgülisini ýitirmek Magtymguly Pyragy ýaly duýgur duýgulary bolanlaryň ýüregini has-da ýakýar. Şonuň üçin tomaşaçylaryň şahyra bolan tüýs ýürekden duýgudaşlygy durmuşyň bu döwründe has köp garaşylýar.

– Magtymguly Pyragynyň ýigit döwründäki keşbine aktýor saýlamak nähili amala aşyryldy?

– Magtymguly Pyragynyň ýigit döwründäki keşbini ýerine ýetirmek üçin hiç hili kynçylyksyz aktýor tapdyk. Teatrymyzyň sahnasynda sahnalaşdyrylan «Galdy arkaç aýnam, how» operasynda aşyk Magtymguly Pyragynyň aýdymy Kadyr Esenow tarapyndan gaty liriki ýerine ýetirilipdi. Oňa şahyryň – aşygyň we söýgüsini ýitireniň keşbi tanyşdyr.

Kerwen ýollarynda ýiten doganlaryny gözleýän ýaş Magtymguly Pyragynyň keşbini ýerine ýetirmegi Ahmet Amandurdyýewe tabşyrdyk. Ahmet pajygaly keşbi ýerine ýetirýär, şonuň üçin doganlaryny gözlemekde we bu döwürde bolup geçen wakalarda Magtymguly Pyragynyň keşbini has ýokary derejede açyp görkezer. Ýeri gelende aýtsak, Ahmet 2023-nji ýylda Bakuwda geçirilen Halkara teatr festiwalynda «Iň oňat aktýor» diýen ugurda ýeňiji bolupdy.

– Aktýorlaryň haýsy «Aşyk Magtymguly» pýesasynda döwürleri jemleýär?

– Magtymguly Pyragy eýýäm uly adam bolansoň keramatly Nesimi we Mansuryň mazarlaryna zyýarat etmäge gitmek üçin rugsat bermegini haýyş edip kakasyna ýüzlenýär. Ýagny, spektaklyň hereketi Magtymguly Pyragynyň çagalykda gören düýşüne gaýdyp gelýär. Bu aktýor beýik şahyryň keşbini ençeme gezek şowly ýerine ýetirdi, teatrda oňa «ussat Magtymguly» diýilýär. Aktýoryň asylly ýüzi we näzik görnüşi bu keşbe goşant goşýar.

Sözümiň ahyrynda, bu spektaklda Magtymguly Pyragynyň ömrüniň ondan gowrak döwrüniň keşbi bolan bolsa-da sahnada ol keşpleri tapmakda kynçylyk çekmeris, sebäbi ol ähli türkmen halkynyň, şol sanda aktýorlaryň hem söýgüli şahyrydyr. Sahna oýnunyň ahyrky işlerini alyp barýarys, ýakyn wagtda tomaşaçylar «Aşyk Magtymguly» sahna oýnuna tomaşa edip we öz pikirlerini aýdyp bilerler.