Şu gün paýtagtymyzyň «Ýyldyz» myhmanhanasynda Türkmenistanyň maýa goýum forumy («TIF 2024») açyldy, ol işewürligiň wekilleriniň, maýadarlaryň we halkara bilermenleriň ünsüni özüne çekdi.
«Türkmendeňizderýaýollary» agentligi hem oňa gatnaşyp, deňiz ulaglary pudagynda netijeli maýa taslamalarynyň birnäçesini hödürledi. Türkmenistanyň deňiz ulag düzümlerini ösdürmäge we döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen bu taslamalar, ýurduň halkara derejesinde bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga ýardam edýär.
Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň çalt depginlerde ösýän we ýük daşamagyň möçberiniň artýan şertlerinde deňiz flotunyň we düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagy has möhüm ähmiýete eýe bolýar. «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi 2019–2025-nji ýyllara meýilnamanyň çäklerinde ýük daşamagyň hilini ýokarlandyrmaga we önümçilik kuwwatyny giňeltmäge gönükdirilen birnäçe möhüm taslamany durmuşa geçirmegi maksat edinýär.
Birinji taslama köpugurly gury ýük gämileriniň gurluşygyna degişlidir. Karbamid we polipropilen öndürýän zawodlar ýaly täze senagat desgalarynyň açylmagy bilen döwrebap ýük daşaýjy gämilere isleg artýar. Häzirki wagtda milli flot ýurduň eksport-import ýükleriniň 20%-ini daşaýar, şonuň üçinem Hazar deňzinde konteýnerli ýük daşalyşynyň artýandygyny göz öňünde tutup, köp sanly täze gury ýük daşaýjy gämiler has netijeli ýük daşamaga ýardam eder.
Ýene bir möhüm taslama nebit galyndylaryny ýygnaýan gämi gurmakdyr. Bu gämi deňize dökülen nebit we nebit önümlerini ýygnar, bu bolsa halkara daşky gurşaw ölçeglerine laýyk gelýär. Ol daşky gurşawy goramaga we ýükleriň howpsuz işlemegine ýardam eder. Şeýle hem Ekerem, Alaja portlaryndan we Türkmenbaşy Halkara portundan nebit we nebit önümlerini daşamak üçin zerur bolan täze tankerleri gurmak meýilleşdirilýär.
Esasy nebit eksportçysy bolan Türkmenistan tanker flotunyň mümkinçiliklerini giňeldýär. Demirýol we awtoulaglary daşamaga niýetlenen Ro-Pax paromlaryny gurmak taslamasy hem möhüm ähmiýete eýedir.
Baku bilen Türkmenbaşynyň arasynda gatnaýan paromlaryň mydama ýüki ýetik, bu bolsa oňa islegiň ýokarydygyny subut edýär. Gatnawlaryň ugruny giňeltmek we demirýol wagonlaryny daşamak üçin paromlary goşmak bilen floty artdyrmak meýilleşdirilýär.
Hazar deňzinde nebit we gaz önümçiliginiň ýokarlanmagy bilen deňiz platformalaryna hyzmat etmek üçin täze ulag-süýreýji gämä isleg ýüze çykýar. Ol milli gämileri ulanmagyň netijeliligini ýokarlandyrar. Mundan başga-da, agentligiň meýilnamalarynyň arasynda Türkmenbaşy Halkara deňiz porty ýaly möhüm portlarda gämi ýollaryny çuňlaşdyrýan we giňeldýän deňiz düýbüni çuňlaşdyrýan gämi gurmak göz öňünde tutulýar. Ol nawigasiýa şertlerini gowulandyrar we nebit kompaniýalaryna gämi ýollaryny çuňlaşdyrmakda hyzmatlaryny edip, goşmaça girdeji getirer.
Şeýlelik bilen, «TIF 2024»-de hödürlenen «Türkmendeňizderýaýollary» agentliginiň maýa goýum taslamalary Türkmenistanyň deňiz ulaglary düzümlerini has-da ösdürmäge gönükdirilendir. Bu başlangyçlaryň durmuşa geçirilmegi diňe bir ýük daşalyşynyň hilini we möçberini ýokarlandyrman, eýsem, ýurduň halkara derejesindäki bäsdeşlik ukybyny hem artdyrar.
