Norwegiýaly ýazyjy we dramaturg Genrih Ibsen 1879-njy ýylda hakyky waka esasynda «Gurjagyň öýi» atly pýesany ýazypdy. Şol döwürde norwegiýa jemgyýeti pýesada feministik başlangyjy görüpdi we asylly maksada – söýgüli ynsany halas etmek üçin jenaýata salgylanyp, Norany galplaşdyranlygy üçin gazaply gorapdy. Häzirki wagtda bu garaýyş bilen jedel edip bolar, ýöne esasy zat bu däl.

A.S.Puşkin adyndaky döwlet rus drama teatrynyň sahnasynda «Gurjagyň öýi» pýesasy örän geň ýaňlandy. Režissýor Andreý Pawlow ony tomaşaçylara ak-gara reňkde görkezdi, şonda her bir hereket edýän keşbi iki aktýor ýerine ýetirdi. Ikinji aktýoryň ýüzi ýapykdy. Şeýlelikde, pýesanyň ähli gahrymanlarynyň ikiýüzlüligi nygtaldy. Bu bolsa «Gurjagyň öýünde» özüňi alyp barmagyň kadaly ýagdaýyna öwrülipdi. Gyzykly jikme-jiklik bolup, sahna gahrymanlarynyň ýüzleriniň adaty bolmadyk ýalpyldawuklar bilen bezelmegi boldy. Bu hem «Gurjagyň öýündäki» ähli adamlaryň hakykatda bar bolanlaryndan has gowy görünmäge isleg bildirýändiklerine şaýatlyk edýär.

«Gurjagyň öýüniň» eýeleri – aklawçy Helmer we onuň aýaly Nora – şatlykly habary başdan geçirýärdiler. Helmer bank müdiriniň wezipesini eýeläpdi. Ýöne iş kagyzlarynda Helmer Noranyň galplaşdyran wekseline salgylanýan Krokstadyň hatyny tapýar. Helmer gahar-gazaba münýär. Onuň bütin üstünlikli hünäri puja çykýar. Ol Norany ýençmäge taýýar, ýöne birnäçe wagtdan soň Krokstadyň bu syry ýaýratmazlyga söz berýän ikinji hatyny okaýar. Helmeriň ýüzi üýtgeýär, ol ýene-de Norany dünýädäki iň gowy zenan hasaplaýar.

Ýagny, Noranyň eden jenaýaty Helmeri diňe onuň abraýyna düşýän kölege hökmünde biynjalyk edýär. Netijede, «Gurjagyň öýündäki» iň bir abraýly görünýän adam bolan Helmer sada däl bolup çykýar. Şonda Noranyň hem ýanýoldaşyndan göwni geçýär. Ol onuň bilen ähli gatnaşyklary kesýär we «Gurjagyň öýünden» gidýär.

– Pýesanyň hemişelik Bitaraplygyň baýram edilmeginiň öňüsyrasynda görkezilmegi örän ýerlikli boldy – diýip, režissýor Andreý Pawlow belleýär. – Biz «Gurjagyň öýüniň» gahrymanlaryny ýazgarmaga däl-de, olara düşünmäge çalyşdyk.

Sahna oýnuna ajaýyp goşmaça bolup, şol döwrüň beýik ussatlarynyň häzirki zaman sungatynyň suratlarynyň «Gurjagyň öýüniň» zalynyň diwaryna proýektirlenmegi boldy. Wasiliý Kandinskiniň «Gyş peýzažy», Gustaw Klimtiň «Joralar», Pablo Pikassonyň «Şarda duran gyz», Kazimir Malewiçiň «Gara kwadraty» we beýlekiler. Bir tarapdan – suratlar «Gurjagyň öýüniň» zalyny bezeýärdi, beýleki tarapdan – olarda sahnada bolup geçýän wakalara degişli gizlin many açylýardy. Şeýle hem sahna oýnunyň şeýle görkezilişi onuň döredijileriniň inçeden duýgurlygyna şaýatlyk edýär.

Aktýorlar Anna Hommadowa we Magtymguly Gurbanow üçin Noranyň we Helmeriň keşplerini ýerine ýetirmek döredijilikde uly üstünlik bolup, olar öz gahrymanlarynyň psihologik dramalaryny açyp görkezmegi kemsiz başardylar.