Magtymguly adyndaky milli sazly-drama teatrynda Žan Batist Molýeriň «Skapeniň hilegärligi» spektaklynyň ilkinji görkezilişi şowly geçdi.
Wakalar XVII asyrda Neapolda gadymy italýan galalarynyň eteginde ýerleşýän şäher meýdançasynda bolup geçýär. Haýran galdyryjy wakalaryň baş gahrymany hyzmatkär Skapen.
Nusgawy dramaturgiýada her hili pirimler bilen hojaýynynyň gözüni-başyny aýlap ýören mekir hyzmatkärler barada tutuş bir edebi akym bar. Hyzmatkär hojaýynlaryndan has mekir bolsa, gahrymanlaryň ykbaly gowy bolýar. Döwürdeşlerinden bir wagtlar Molýeriň özüniň sahnada kezzap Skapeniň keşbini döredendigi barada maglumat galypdyr. Munuň özi Skapeniň dramaturga ýarandygyna, onuň özüniň mekir gahrymanyň keşbini höwes bilen döredendigine şaýatlyk edýär.
Pýesanyň ýordumy şeýleräk. Iki jenap söwda işi bilen Neapoldan gidenlerinde ogullaryny hyzmatkärleriniň garamagynda galdyrýarlar. Şol wagta çenli bir ogly ýaş sygana öýlense, beýlekisi täzelikde ejesinden jyda düşen we eklençsiz galan bir gyza aşyk bolýar. Atalarynyň gaýdyp gelýändigi baradaky habar ýaşlary lapykeç edýär. Diňe Skapen ýüze çykan kyn ýagdaýlardan çykalga tapyp biljekdi. Şeýle hem “Skapeniň hilegärligi” spektaklyna tomaşa edip, hem onuň ýagdaýdan baş alyp çykyşyny bilersiňiz, hem-de oýundan uly lezzet alarsyňyz.
Joşgunly aýdymlar, neapolitan we sygan sazlarynyň tolgundyryjy owazy, syganlaryň geň-enaýy eşikleri we köpçülikleýin sahnalarda çykyş edýänleriň tolgundyryjy tanslary spektaklda şadyýanlyk ruhuny döredýär.
Sahna oýnunyň režissýory Merdan Handurdyýew: "Maňa, köplenç, "Skapeniň hilegärligi" spektaklynyň "Balzaminowyň öýlenişi" spektaklyna meňzemeýändigini aýdýarlar. Olaryň meňzeş bolmaga haky hem ýok. «Balzaminowyň öýlenişi» wodewil, liriki komediýa bolsa, «Skapeniň hilegärligi» dramatik komediýa. Ol tomaşaçylary hormata, söýgä we bagtyýarlyga çagyrýar. Bu ýerde her kim biri-birini aldaýar – çagalary ata-enesini, ene-atasy biri-birini. Ýöne ol hoşniýet, haýryň hatyrasyna edilýän al, spektaklyň jemlemesi hemmäni özara ylalaşyga alyp barýar.
Aktýor Ýazgeldi Potjykow Skapeniň keşbini täsirli döredipdir. Bu onuň ilkinji baş keşbi. Ýazgeldi birinjiden, tansa ökde, onuň hereketleri nepis, ikinjiden, telewideniýede ses berýär. Skapen üçin bolsa gepleýiş endigi juda möhümdir, çünki onuň dili duzly.
Oýun goýujy-suratkeş Türkmenistanyň sungatda at gazanan işgäri Batyr Bekmyradow sahna bezeginde köp yşykly giňişlik döredipdir. Batyr Gylyçdurdyýew gowy saz bezegini tapypdyr. Spektakla uly goşant goşan tanslary goýujy Olga Wasilýewa şeýle gürrüň berýär:
- Öňümde garagol syganlaryň häsiýetini görkezmek meselesi goýuldy. Tans oýnanlarynda aktýorlaryň gözlerinde dörän uçganaklary görüp, maksadyma ýetendigime düşündim. Aktýorlar tanslary özleşdirmek üçin uly höwes bilen işlediler. Hatda olaryň käbiri sahnada has ýiti ýalpyldar ýaly öýünden monjukdyr gülýaka hem getirdiler.
Spektaklyň ahyrynda režissýoryň eden işiniň netijesi görünýär. Mähelle Skapeni meýdançada ýeke goýýar. Ol şol wagt özüni ýalňyz duýýar. Emma bu uzaga çekmeýär. Syganlar gaýdyp gelip, oňa miwe, bir bulgur şerap hödürläp, onuň aladasyny edýärler, şol wagtam ýaş jenaplar ony nahara çagyrýarlar.
Hekaýat Skapeniň kömegi bilen gowy tamamlanýar, ol şeýdibem hormat gazanýar.