Ï «Türkmenistan» halkara žurnaly şu ýylky ilkinji sanyny Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlady
mail-icon
altynasyr.newspaper@sanly.tm
EN RU TK

«Türkmenistan» halkara žurnaly şu ýylky ilkinji sanyny Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlady

view-icon 906
«Türkmenistan» halkara žurnaly şu ýylky ilkinji sanyny Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlady

Russiýanyň maglumat giňişliginde ýer alan Türkmenistan hakyndaky ýeke-täk halkara suratly žurnal şu ýyl ilkinji sanyny Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlady.

Mowzugy boýunça dürli-dürli materiallar beýik akyldar nusgawy şahyryň türkmen halkynyň durmuşynda tutýan ornuny, şygryýetiniň çeper kämilligini we türkmen diliniň ösmegine täze goşantlary, pikirleriniň hemişelik Bitarap Türkmenistan tarapyndan halkara derejesinde öňe sürülýän parahatlykly gepleşik medeniýetiniň emele gelşine täsirini açyp görkezýär.

Žurnalyň bu sany Mihail Pereplesniniň «Magtymguly Pyragynyň ady bilen» atly makalasy bilen açylýar, onda beýik şahyryň eseriniň filosofik esasy, parahatlygy, adalaty, ynsanperwerligi, dostlugy, watançylygy, aç-açanlygy we ähli halklara hormat goýmagy goldaýan sesi nygtalýar – bularyň bary türkmeniň ganyna siňipdir. Häzirki wagtda onuň pikirlerinden we garaýyşlaryndan ruhlanan Türkmenistan Magtymguly Pyragynyň ady bilen beýleki döwletler bilen hyzmatdaşlygyny we gatnaşyklaryny işjeň ýagdaýda ýola goýýar we ösdürýär.

Magtymguly Pyragynyň, Mollanepesiň we Andalybyň goşgularynyň we Döwletmämmet Azadynyň ýazan meşhur eseri «Wagzy- Azat» edebi ýadygärliginiň terjimeçisi hökmünde tanalýan rus ýazyjysy, publisist we edebiýatşynasy Iwan Golubniçiý «Şahyryň sesi – halkyň sesi» makalasynda Magtymguly Pyragynyň döredijiligi barada öz pikirlerini beýan edýär. Awtor Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň türkmen şygryýetiniň ösüşiniň iň ýokary nokadydygyny we häzirki wagtda-da türkmen halkynyň milli düşünjeliliginiň döremegine we güýçlenmegine çuňňur täsir edýändigini belleýär. Magtymguly Pyragynyň şygryýeti türkmen halkynyň ýaş nesillerinde watançylyk duýgusyny, däp bolan gymmatlyklara wepalylygy, ynsanperwer dünýägaraýşy we aň-bilime ymtylyşy terbiýeläp ýetişdirýär. Magtymguly Pyragynyň türkmen edebiýaty üçin ähmiýetini beýik şahyr Aleksandr Sergeýewiç Puşkiniň rus edebiýaty üçin ähmiýeti bilen deňeşdirip boljakdygyny göz öňünde tutmak bilen, Iwan Golubniçiý şeýle ýazýar: « Aleksandr Sergeýewiç Puşkin ýaly, Magtymguly Pyragy hem öz halkynyň edebi dilinde öwrülişik amala aşyrypdyr».

Ruslan Myradowyň «Zamananyň ölmez-ýitmez hata ygtyýary ýetmez» atly makalasynda okyjy Magtymguly Pyragynyň durmuş ýoly we ykbaly barada köp gyzykly maglumatlary tapar. Onda XVIII asyryň musulman dünýäsiniň edebi mirasynda filosofik şygryýetiň we lirikanyň Magtymguly Pyragynyň döredijiliginde iň ýokary derejesine ýetendigi aýdylýar. «Ol ömründe bagşy aýdymlaryny söýýän we onuň gadyryny bilýän, ýöne Magtymguly Pyraga bolan yhlasy we söýgüsi aýrybaşga bolan halkynyň arasynda meşhurlyk gazandy. Türkmen durmuşynyň betbagtçylygy, olaryň arman-islegleri we hyýallary, hasraty we arzuwy ilkinji gezek onuň goşgularynda şeýle janly, doly we içgin şöhlelendi».

Maral Gajarowanyň «Şekil beýikligi» we Jennet Karanowanyň «Suratyň aýnadaky şekilleri» atly makalalary heýkeltaraşlykda we suratkeşlikde türkmen halkynyň beýik şahyrynyň çeper keşbini döretmegine bagyşlanýar. Maral Gajarowa beýik türkmen şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna gabat getirilen ajaýyp Magtymguly Pyragynyň ýadygärligi barada gürlände, 60 metrlik bu heýkeliň şahyryň, ruhunyň we pikirleriniň elmydama ajaýyp hem belent hormatlanjak zada öwrüljekdigini belleýär. Ýurdumyzyň öňdebaryjy suratkeşleriniň Magtymguly Pyragynyň keşbine bolan gyzyklanmasy onuň şygryýetiniň we filosofik pikiriniň çuňlugyna düşünmäge çalyşýan türkmen suratkeşleriniň täze nesilleriniň eserlerinde dowam edýär. Jennet Karanowanyň ýazyşy ýaly, «şahyr we filosof, mugallym, weli we halkyň kalby – XVIII asyrda ýaşan we döreden Magtymguly Pyragy surat eserlerinde we türkmen halkynyň aňynda hut şeýle galypdyr».

Allaberdi Nyýazowyň «Jadyly goşgularyň jadysyny duý» atly makalasynda Magtymguly Pyragynyň şahsyýetiniň, durmuşynyň we döredijiliginiň ähli döwürlerde özüne çekiji jadyly güýje eýe bolandygynyň köp sanly alymyň, şol sanda, daşary ýurtly alymlaryň-da aýratyn ünsüni özüne çekendigi barada anyk mysallar getirilýär. Allaberdi Nyýazowyň «Çap edilen sözüň ýaňy» atly başga bir makalasy Magtymguly Pyragynyň eserleriniň daşary ýurt dillerindäki neşirlerine bagyşlanýar. Allaberdi Nyýazowyň ýazyşy ýaly, Magtymguly Pyragynyň şygryýeti hemişe onuň şahyrana dünýäsine düşünmäge ýardam edýän ýazyjylaryň üns merkezinde bolup geldi we bolmagyny dowam etdirýär. Geçen ýyl hem Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli-de dünýäniň köp ýurdunda Magtymguly Pyragynyň goşgularynyň täze neşirleri çap edilýär we çapa taýýarlanylýar.

Allanazar Sopyýewiň şahyryň dogduk obasynda täsin muzeýiň dörediliş taryhy baradaky «Halk ýörän ýoly ot basmaz» atly makalasy-da okyjylary özüne çeker. Ol ýerde XIX – XX asyryň başlaryna degişli gadymy golýazmalar we daşbasma neşirler, şeýle hem şahyryň goşgy ýygyndylary, şol sanda terjimeleri we soňky onýyllyklaryň dowamynda köp dillerde neşir edilen özi hakyndaky kitaplar hut öýdäki ýaly, dar döwrede goýlupdyr. Muzeýiň dürli zallaryndaky eksponatlary teswirlemek bilen, awtor muzeýdäki ähli zadyň beýik Magtymguly Pyragynyň ýaşan we döreden maddy gurşawyny ýada salmak bilen, taryhdan dem alýandygy barada aýdýar.